Fondacija „Milenija i Darko Marušić“ (MDM fondacija) osnovana je 2024. godine kao neprofitna i nevladina organizacija. Osnivač fondacije je Milenija Marušić, u svoje ime i u ime svog životnog i profesionalnog partnera.
Ključni cilj fondacije jeste promocija arhitekture kao važnog i složenog segmenta kulture, uz afirmaciju i trajno čuvanje dela i ličnosti srpskih i jugoslovenskih arhitekata Milenije i Darka Marušića. Ostali ciljevi fondacije su: dodela godišnje nagrade za realizovano delo iz oblasti stambene arhitekture sa prostora bivše Jugoslavije, koje odražava kontekst, humanizam, ambijentalnost, jedinstvo prostora i etički pristup; zatim izdavačka delatnost, uključujući započetu trilogiju sa osnovicom naselja Cerak Vinogradi, monografije, kao i druge publikacije posvećene arhitekturi; prikupljanje, arhiviranje, digitalizacija i javna dostupnost projektne dokumentacije Marušića, u saradnji sa stručnom bibliotekom Instituta za arhitekturu i urbanizam Srbije (IAUS); saradnja sa institucijama zaštite, podrška očuvanju izgrađenih objekata i celina, kao i podsticanje i podrška mladim talentovanim arhitektama.
Fondacija raspolaže osnivačkom imovinom, koju čine sredstva lično stečena višedecenijskim radom Milenije i Darka Marušića – iz nagrada, konkursa i realizovanih projekata. Ta sredstva koristiće se prema jasno definisanim pravilima, prvenstveno za dodelu nagrade iz oblasti stambene arhitekture.
Fondacija MDM ima sedište u Beogradu, u prostorijama Instituta za arhitekturu i urbanizam Srbije (Bulevar kralja Aleksandra 73/II), mestu gde su Marušići proveli profesionalni vek i stvorili svoja najznačajnija dela.
Osnivanjem fondacije otvara se prostor za čuvanje jednog od najvažnijih domaćih arhitektonskih opusa i podršku budućim generacijama koje veruju u moć arhitekture da oblikuje bolje društvo.
Milenija i Darko Marušić
Darko Marušić (1940–2017) bio je redovni profesor Arhitektonskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Diplomirao je 1965. godine, a od 1966. do 1973. radio je u Institutu za arhitekturu i urbanizam Srbije (IAUS), u kome je nadalje bio stalni saradnik. Bio je prodekan i vršilac dužnosti dekana Arhitektonskog fakulteta, a predavao je i na fakultetima u Nišu i Novom Sadu. Autor je brojnih stručnih tekstova i urednik važnih izdanja posvećenih stanovanju. Dobitnik je priznanja Arhitektonskog fakulteta (1985, 1998), Povelje IAUS (1984) i drugih strukovnih nagrada. Bio je član Akademije arhitekture Srbije, udruženja ULUPUDS, Saveta Istraživačke stanice Petnica, kao i član autorskog tima i jedan od osnivača BINA-e.
Milenija V. Marušić (rođ. Jovanović, 1941) vodeći je projektant i stručni savetnik u IAUS-u. Diplomirala je 1965. godine na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu, radila kao projektant i savetnik od 1965, a penzionisana je 2012. godine. Nastavlja saradnju sa IAUS-om. Bila je gostujući asistent na Arhitektonskom fakultetu, učestvovala na brojnim seminarima i predavanjima, uključujući i u MoMA u Njujorku 2018. godine. Član je Akademije arhitekture Srbije i ULUPUDS-a.
Autorski tandem Milenija i Darko Marušić radio je zajedno sve arhitektonsko-urbanističke konkurse i realizacije u duhu svojih projektantskih načela. Njihov autorski opus obuhvata preko 28 arhitektonsko-urbanističkih konkursa sa 7 prvih, 5 drugih i 2 treće nagrade, kao i više od 50 realizovanih objekata i prostornih celina. Za sve objekte i prostorne celine, autori su u svojstvu glavnih projektanata radili kompletnu dokumentaciju – urbanističke projekte, arhitektonske projekte objekata i partera, projekte enterijera i vizuelnih komunikacija. Vršili su i projektantski nadzor nad izvođenjem, a učestvovali su (Milenija i dalje učestvuje) u „životu“ objekata nakon useljenja.
Nagrađene realizacije, između ostalih: naselje Cerak Vinogradi u Beogradu, grupa porodičnih kuća „Cvećara“ u Beogradu, stambeno-poslovni objekat u Novom Sadu, stambeno-poslovni objekat u Bulevaru kralja Aleksandra u Beogradu, benzinska stanica Novo Mirijevo u Beogradu, dečiji vrtić „Plava ptica“ u Beogradu, upravno-poslovni objekat Metals banke u Novom Sadu, kao i nagrade za celokupno stvaralaštvo (Velika nagrada Saveza arhitekata Srbije za celokupno stvaralaštvo i životno delo, 1993; Nagrada Udruženja likovnih umetnika primenjenih umetnosti i dizajnera Srbije za životno delo, 2018; Nagrada „Đorđe Tabaković“ za izuzetan stvaralački i pregalački doprinos u oblasti arhitekture, 2018).
Zaštita objekata i urbanističkih celina
Stambeno naselje Cerak Vinogradi u Beogradu prvi je savremeni stambeni kompleks u ovom delu Evrope, koji je proglašen za kulturno dobro, 2019. godine. Izabrano je za izložbu „Betonska utopija – arhitektura Jugoslavije 1948–1980“, održanu u muzeju MoMA u Njujorku, a nakon izložbe uvršteno je i u stalnu kolekciju muzeja.
Većina ostalih objekata nalazi se u režimu prethodne i urbanističke zaštite.
Detaljnije na: www.mdmfondacija.org
